Xử Lý Chi Phí Giai Đoạn Tiền Dự Án: Hướng Dẫn Từ Chuẩn Mực Kế Toán Quốc Tế và Việt Nam

Câu hỏi từ VCCA: Chi phí trong giai đoạn tiền dự án (dự án chưa được phê duyệt gì hoặc có thể mới có chấp thuận về mặt chủ trương) như các chi phí nghiên cứu, thuê tư vấn thiết kế, chi phí BQLDA… thì có được tính vào giá trị dự án không. Về mặt quyết toán vốn đầu tư dự án, theo quy định của Luật xây dựng thì  1 số chi phí vẫn được tính vì nó là cần thiết, có liên quan trực tiếp và tạo ra giá trị của dự án đó. Tuy nhiên vấn đề là ở thời điểm chưa được phê duyệt thì vẫn phải lập BCTC định kỳ, và vì vậy vẫn phải quyết định ghi nhận vào 241 hay vào P/L luôn. Hoặc có những dự án đã được phê duyệt, trước đó đã ghi nhận các khoản chi phí trên vào 241 hết thì có cần hồi tố những phần chi phí trong giai đoạn tiền dự án đó vào không PL/421?

Thủy ACCA xin trả lời và mong các anh chị đóng góp ý kiến:

Trong lĩnh vực kế toán và tài chính, việc xử lý các khoản chi phí giai đoạn tiền dự án là một vấn đề phức tạp và cần được tiếp cận một cách cẩn thận dựa trên các chuẩn mực kế toán quốc tế (CMKT) như IAS (International Accounting Standards) và chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS).

Giai Đoạn Tiền Dự Án Theo CMKT Quốc Tế (IAS)

Theo IAS 38 "Tài sản vô hình", chi phí phát sinh trước khi một dự án được chính thức phê duyệt và có khả năng tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai không được ghi nhận là tài sản vô hình. Thay vào đó, chúng thường được xem xét ghi nhận ngay vào kết quả kinh doanh (P/L) trong kỳ mà chúng phát sinh. Điều này phản ánh nguyên tắc cẩn trọng, tránh phóng đại giá trị tài sản và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nếu chi phí phát sinh sau khi dự án đã được phê duyệt và có thể chứng minh rằng chúng sẽ tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai, thì có thể xem xét ghi nhận là tài sản vô hình, tuân theo các điều kiện nhận diện tài sản vô hình theo IAS 38.

Giai Đoạn Tiền Dự Án Theo CMKT Việt Nam

Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam, cụ thể là VAS 04 "Tài sản cố định", chi phí nghiên cứu, thuê tư vấn thiết kế, chi phí quản lý dự án... trong giai đoạn tiền dự án có thể được xem xét ghi nhận là chi phí dự án nếu chúng liên quan trực tiếp và cần thiết cho việc phát triển dự án. Những khoản chi này có thể được ghi nhận vào tài sản cố định dưới dạng chi phí xây dựng dở dang cho đến khi dự án được hoàn thành và sẵn sàng sử dụng. Sau đó, chúng sẽ được phân bổ dần vào chi phí trong suốt thời gian sử dụng của dự án thông qua khấu hao.

Xử Lý Hồi Tố

Đối với các dự án đã được phê duyệt và trước đó đã ghi nhận các khoản chi vào 241 (chi phí xây dựng dở dang), việc xem xét hồi tố những phần chi phí giai đoạn tiền dự án vào kết quả kinh doanh (P/L) hoặc giữ nguyên trên tài khoản 241 phụ thuộc vào việc chúng có đáp ứng các điều kiện nhận diện tài sản theo chuẩn mực kế toán áp dụng hoặc không. Nếu những chi phí này không còn phù hợp để ghi nhận như một phần của giá trị tài sản dự án, doanh nghiệp cần điều chỉnh để phản ánh đúng tình hình tài chính hiện tại.

Kết Luận

Quyết định ghi nhận chi phí vào tài khoản 241 hay ngay lập tức vào P/L phụ thuộc vào việc liệu chi phí có tạo ra lợi ích kế toán tài chính trong tương lai hay không, và liệu dự án có được phê duyệt chính thức để tiếp tục phát triển. Đối với các dự án chưa được phê duyệt, cách tiếp cận thận trọng yêu cầu ghi nhận chi phí vào kết quả kinh doanh ngay khi chúng phát sinh để phản ánh đúng chi phí hoạt động và rủi ro liên quan.

Nếu dự án sau đó được phê duyệt, cần xem xét lại việc những chi phí này có nên được hồi tố và ghi nhận như là tài sản vô hình hoặc chi phí xây dựng dở dang không, dựa trên khả năng tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai và tuân thủ các yêu cầu của chuẩn mực kế toán áp dụng.

Việc này đòi hỏi một quá trình đánh giá cẩn thận từ phía doanh nghiệp và kế toán viên, bao gồm:

• Đánh giá tính cần thiết và trực tiếp của chi phí đối với dự án.
• Xác định khả năng tạo ra lợi ích kinh tế tương lai của dự án.
• Tuân thủ các quy định về ghi nhận tài sản và chi phí theo chuẩn mực kế toán quốc tế và quốc gia.

Trong mọi trường hợp, việc ghi chép rõ ràng và minh bạch về quyết định và cơ sở của quyết định là quan trọng để đảm bảo tính chính xác của báo cáo tài chính và tuân thủ các quy định kế toán.

Thủy ACCA xin phép được trình bày quan điểm như trên, kính mong các quý vị cho ý kiến.

Trân trọng, Hà Nội, 20/03/2024

*******Các KTT, CFO có nhu cầu tham gia thành viên CLBKTTTQ vui lòng tham gia nhóm zalo và đăng ký theo form link ghim tại nhóm!