Vì sao các hộ kinh doanh có mức doanh thu lớn không muốn chuyển sang mô hình doanh nghiệp?

Việc nhiều hộ kinh doanh có mức doanh thu lớn hơn doanh nghiệp nhưng không muốn chuyển đổi sang mô hình hoạt động theo Luật doanh nghiệp xuất phát từ một số nguyên nhân chủ yếu liên quan đến sự phức tạp trong quản lý, chi phí tuân thủ, và lợi ích từ mô hình hộ kinh doanh. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

1. Chi phí tuân thủ và quản lý phức tạp hơn

• Tăng chi phí kế toán và kiểm toán: Khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp, các hộ kinh doanh sẽ phải tuân thủ các quy định kế toán, kiểm toán theo chuẩn mực nghiêm ngặt hơn. Điều này đòi hỏi chi phí cho các dịch vụ kế toán, kiểm toán và tuân thủ quy định pháp lý, gây tăng gánh nặng tài chính và quản lý cho họ.
• Thủ tục hành chính phức tạp: Đối với doanh nghiệp, việc quản lý, báo cáo thuế và các thủ tục hành chính thường phức tạp và tốn kém thời gian hơn so với hộ kinh doanh. Hộ kinh doanh có thể tránh được nhiều thủ tục pháp lý, trong khi doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về báo cáo tài chính, thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước.
• Phải áp dụng chế độ kế toán chuẩn: Doanh nghiệp phải áp dụng chế độ kế toán theo quy định của Luật kế toán và chịu trách nhiệm cao hơn trong việc nộp thuế và báo cáo tài chính. Trong khi đó, hộ kinh doanh được áp dụng chế độ kế toán đơn giản hơn, dễ dàng quản lý và nộp thuế.

2. Chế độ thuế khoán đơn giản và ít chi phí

• Ưu thế của thuế khoán: Hộ kinh doanh thường áp dụng hình thức thuế khoán, nghĩa là mức thuế được ấn định dựa trên doanh thu ước lượng mà không cần phải kê khai chi tiết. Điều này giúp họ tránh phải lập báo cáo tài chính phức tạp và giảm được các chi phí liên quan đến việc kê khai thuế chi tiết như doanh nghiệp.
• Thuế thấp hơn so với doanh nghiệp: Trong nhiều trường hợp, hộ kinh doanh chịu mức thuế thấp hơn doanh nghiệp, đặc biệt khi doanh thu tăng. Điều này khuyến khích hộ kinh doanh duy trì mô hình hộ cá thể để tránh phải nộp thuế cao như doanh nghiệp, bao gồm các loại thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân của chủ sở hữu.

3. Sự linh hoạt trong quản lý và hoạt động

• Quy mô nhỏ và quản lý đơn giản: Hộ kinh doanh không bị ràng buộc bởi các quy định về quản lý doanh nghiệp như phải có hội đồng quản trị, ban giám đốc, kiểm soát viên, và các quy định về lao động phức tạp. Điều này cho phép họ linh hoạt hơn trong việc quản lý và ra quyết định kinh doanh, giảm bớt áp lực về tổ chức.
• Không bị ràng buộc về chế độ nhân sự: Hộ kinh doanh không phải chịu các quy định về lao động phức tạp như hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các quyền lợi cho người lao động như doanh nghiệp. Điều này giúp họ tiết kiệm chi phí và quản lý nhân sự dễ dàng hơn.

4. Tránh các nghĩa vụ pháp lý và kiểm soát chặt chẽ hơn

• Ít bị thanh tra, kiểm tra: So với doanh nghiệp, hộ kinh doanh thường ít bị thanh tra, kiểm tra về thuế, lao động, môi trường, và các vấn đề pháp lý khác. Điều này giúp họ hoạt động dễ dàng hơn mà không phải chịu nhiều áp lực từ cơ quan chức năng.
• Tránh rủi ro pháp lý lớn: Khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm pháp lý cao hơn về hoạt động kinh doanh, đặc biệt là trong việc thực hiện các nghĩa vụ thuế, tài chính, và trách nhiệm đối với người lao động. Trong khi đó, hộ kinh doanh chịu trách nhiệm ít hơn về mặt pháp lý và không phải đối mặt với các rủi ro lớn như doanh nghiệp.

5. Tâm lý e ngại sự thay đổi

• Thiếu hiểu biết về mô hình doanh nghiệp: Nhiều hộ kinh doanh không có đủ kiến thức hoặc e ngại về các quy định pháp luật phức tạp khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp. Họ thường thấy thoải mái với cách thức hoạt động truyền thống và không muốn đối mặt với các thách thức mới trong quản lý và pháp lý.
• Sợ mất quyền kiểm soát: Một số hộ kinh doanh có tâm lý sợ mất quyền kiểm soát kinh doanh khi phải chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, nơi họ có thể cần phải chia sẻ quyền quyết định với các cổ đông hoặc phải tuân thủ các quy định quản trị doanh nghiệp phức tạp hơn.

6. Lợi ích về tính riêng tư và bảo mật thông tin

• Giữ kín thông tin doanh thu: Khi hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh, họ có thể giữ kín các thông tin về doanh thu, lợi nhuận, và các hoạt động kinh doanh khác. Tuy nhiên, khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp, họ sẽ phải công khai thông tin tài chính, báo cáo tài chính và đối mặt với các yêu cầu kiểm toán từ cơ quan chức năng hoặc từ các đối tác, khách hàng.
• Tránh bị cạnh tranh khốc liệt: Việc công khai các thông tin tài chính của doanh nghiệp có thể làm cho các đối thủ cạnh tranh có cơ hội hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và chiến lược kinh doanh của họ. Hộ kinh doanh thường muốn giữ sự riêng tư để tránh sự cạnh tranh trực tiếp từ các đối thủ lớn hơn.

Kết luận:

Nhìn chung, việc nhiều hộ kinh doanh cá thể có doanh thu lớn nhưng không muốn chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp là do những lợi ích của mô hình hộ kinh doanh như tính linh hoạt, thủ tục đơn giản, chi phí tuân thủ thấp, và tránh được các nghĩa vụ pháp lý phức tạp. Để thúc đẩy việc chuyển đổi, cần có các chính sách hỗ trợ, ưu đãi và giảm thiểu các gánh nặng về thuế và thủ tục hành chính, đồng thời nâng cao nhận thức về lợi ích của việc chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.