IBM CEO: DeepSeek đã chứng minh: Chúng tôi đúng!

IBM là một trong những công ty tiên phong sớm nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Công ty, nổi tiếng với việc thiết kế một số máy tính cá nhân đầu tiên trên thế giới, đã xây dựng AI đầu tiên đánh bại nhà vô địch thế giới cờ vua vào năm 1997, và sau đó là AI đầu tiên chiến thắng trong chương trình đố vui Jeopardy vào năm 2011.

Đến năm 2025, lĩnh vực AI đã thay đổi đáng kể. Những tiêu đề nổi bật thường tập trung vào các mô hình AI được tạo ra bởi các công ty như Google và OpenAI, những mô hình này tiêu tốn hàng tỷ đô la để huấn luyện và có thể hoạt động như những chuyên gia tổng quát, trả lời mọi loại câu hỏi. Tuy nhiên, cách tiếp cận của IBM khác biệt. Công ty đã tập trung vào việc xây dựng các công cụ AI nhỏ hơn với sự chú trọng vào độ tin cậy, và giúp khách hàng áp dụng chúng vào các trường hợp sử dụng cụ thể.

Chiến lược của IBM phản ánh một bên của cuộc tranh luận hiện đang diễn ra ở Thung lũng Silicon và Phố Wall. Liệu lợi ích kinh tế từ AI chủ yếu sẽ thuộc về một số công ty lớn đầu tư hàng tỷ đô la vào các mô hình "nền tảng" như OpenAI và Google? Hay chúng sẽ chảy vào hàng ngàn công ty sử dụng AI để làm cho mình hiệu quả hơn?

Gần đây, xu hướng dường như đang nghiêng về phía IBM. Vào cuối tháng 1, việc phát hành một mô hình AI mã nguồn mở hiệu quả cao bởi phòng thí nghiệm Trung Quốc DeepSeek đã dẫn đến việc nhiều nhà phân tích Phố Wall kết luận rằng các công ty công nghệ lớn của Mỹ có thể gặp khó khăn trong việc thu hồi các khoản đầu tư khổng lồ của họ, vì công nghệ tương tự của họ sẽ có sẵn với giá rẻ hơn ở nơi khác. Cùng tuần đó, IBM công bố kết quả kinh doanh mới nhất, cho thấy doanh số bán phần mềm AI tùy chỉnh của họ tăng 10%, vượt qua dự đoán của các nhà phân tích. Giá cổ phiếu của công ty tăng 12% sau tin tức này, đạt mức cao nhất mọi thời đại và định giá công ty ở mức khoảng 240 tỷ đô la.

Đối với Arvind Krishna, cựu lãnh đạo bộ phận nghiên cứu của IBM và là CEO từ năm 2020, tin tức về DeepSeek giống như một sự xác nhận cho chiến lược của ông. "Các mô hình nhỏ hơn, với ít tính toán hơn được áp dụng để huấn luyện chúng, có thể thành công," ông nói trong một cuộc phỏng vấn với TIME. Điều đó, ông gợi ý, có thể không phải là tin tốt cho các công ty công nghệ lớn đang dẫn đầu cuộc đua AI. "Tôi nghĩ điều này sẽ tạo ra lợi nhuận kinh tế khác biệt - bởi vì nếu bạn chi tiêu một phần trăm chi phí huấn luyện [một mô hình AI] và bạn có thể triển khai nó trên một cơ sở hạ tầng nhỏ hơn nhiều, mọi người phải cạnh tranh," ông nói. "Vì vậy, tôi nghĩ điều này sẽ tạo áp lực lên kinh tế của họ."

Tất nhiên, IBM không chỉ là một công ty AI. Họ điều hành một dịch vụ điện toán đám mây, thiết kế các loại phần mềm khác nhau, và điều hành một doanh nghiệp tư vấn để giúp khách hàng kết nối tất cả chúng lại với nhau. Họ cũng là một nhà đầu tư lớn vào nghiên cứu điện toán lượng tử - cuộc tìm kiếm để xây dựng một loại máy tính hoàn toàn khác, dựa trên các nguyên tắc lượng tử, có thể thực hiện một số tính toán nhanh hơn hàng tỷ lần so với các máy hiện có. Krishna lạc quan rằng nghiên cứu này sẽ sớm mang lại những đột phá lớn hơn, nói rằng trước năm 2030 ông mong đợi "chúng ta sẽ thấy điều gì đó đáng chú ý xảy ra."

Nếu điều đó xảy ra, Krishna nhanh chóng bổ sung, nhiều giá trị sẽ không chỉ thuộc về IBM mà còn cho cả khách hàng của họ. Nhưng ông cũng nói rằng một đột phá như vậy có thể giúp IBM trở lại vị trí thống trị trong ngành công nghệ, tương tự như vị trí mà họ đã nắm giữ trong phần lớn cuối thế kỷ 20 với tư cách là nhà sản xuất PC lớn nhất thế giới. "Giả sử dòng thời gian và những đột phá [lượng tử] mà tôi đang nói đến xảy ra, tôi nghĩ điều đó mang lại cho chúng tôi một vị trí tuyệt vời và lợi thế người đi đầu trong thị trường đó, đến mức tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ trở thành câu trả lời mặc định cho những công nghệ đó," ông nói. "Giống như chúng tôi đã giúp phát minh ra máy tính lớn và PC, có thể trong lĩnh vực lượng tử chúng tôi sẽ chiếm vị trí tương tự."

Hồ sơ này được xuất bản như một phần của sáng kiến Giải thưởng Ảnh hưởng TIME100 của TIME, nhằm vinh danh các nhà lãnh đạo từ khắp nơi trên thế giới đang tạo ra sự thay đổi trong cộng đồng của họ. Lễ trao giải TIME100 Impact Awards tiếp theo sẽ được tổ chức vào ngày 10 tháng 2 tại Dubai.

Đến năm 2025, lĩnh vực AI đã thay đổi đáng kể. Những tiêu đề nổi bật thường tập trung vào các mô hình AI được tạo ra bởi các công ty như Google và OpenAI, những mô hình này tiêu tốn hàng tỷ đô la để huấn luyện và có thể hoạt động như những chuyên gia tổng quát, trả lời mọi loại câu hỏi. Tuy nhiên, cách tiếp cận của IBM khác biệt. Công ty đã tập trung vào việc xây dựng các công cụ AI nhỏ hơn với sự chú trọng vào độ tin cậy, và giúp khách hàng áp dụng chúng vào các trường hợp sử dụng cụ thể.

Chiến lược của IBM phản ánh một bên của cuộc tranh luận hiện đang diễn ra ở Thung lũng Silicon và Phố Wall. Liệu lợi ích kinh tế từ AI chủ yếu sẽ thuộc về một số công ty lớn đầu tư hàng tỷ đô la vào các mô hình "nền tảng" như OpenAI và Google? Hay chúng sẽ chảy vào hàng ngàn công ty sử dụng AI để làm cho mình hiệu quả hơn?

Gần đây, xu hướng dường như đang nghiêng về phía IBM. Vào cuối tháng 1, việc phát hành một mô hình AI mã nguồn mở hiệu quả cao bởi phòng thí nghiệm Trung Quốc DeepSeek đã dẫn đến việc nhiều nhà phân tích Phố Wall kết luận rằng các công ty công nghệ lớn của Mỹ có thể gặp khó khăn trong việc thu hồi các khoản đầu tư khổng lồ của họ, vì công nghệ tương tự của họ sẽ có sẵn với giá rẻ hơn ở nơi khác. Cùng tuần đó, IBM công bố kết quả kinh doanh mới nhất, cho thấy doanh số bán phần mềm AI tùy chỉnh của họ tăng 10%, vượt qua dự đoán của các nhà phân tích. Giá cổ phiếu của công ty tăng 12% sau tin tức này, đạt mức cao nhất mọi thời đại và định giá công ty ở mức khoảng 240 tỷ đô la.

Đối với Arvind Krishna, cựu lãnh đạo bộ phận nghiên cứu của IBM và là CEO từ năm 2020, tin tức về DeepSeek giống như một sự xác nhận cho chiến lược của ông. "Các mô hình nhỏ hơn, với ít tính toán hơn được áp dụng để huấn luyện chúng, có thể thành công," ông nói trong một cuộc phỏng vấn với TIME. Điều đó, ông gợi ý, có thể không phải là tin tốt cho các công ty công nghệ lớn đang dẫn đầu cuộc đua AI. "Tôi nghĩ điều này sẽ tạo ra lợi nhuận kinh tế khác biệt - bởi vì nếu bạn chi tiêu một phần trăm chi phí huấn luyện [một mô hình AI] và bạn có thể triển khai nó trên một cơ sở hạ tầng nhỏ hơn nhiều, mọi người phải cạnh tranh," ông nói. "Vì vậy, tôi nghĩ điều này sẽ tạo áp lực lên kinh tế của họ."

Tất nhiên, IBM không chỉ là một công ty AI. Họ điều hành một dịch vụ điện toán đám mây, thiết kế các loại phần mềm khác nhau, và điều hành một doanh nghiệp tư vấn để giúp khách hàng kết nối tất cả chúng lại với nhau. Họ cũng là một nhà đầu tư lớn vào nghiên cứu điện toán lượng tử - cuộc tìm kiếm để xây dựng một loại máy tính hoàn toàn khác, dựa trên các nguyên tắc lượng tử, có thể thực hiện một số tính toán nhanh hơn hàng tỷ lần so với các máy hiện có. Krishna lạc quan rằng nghiên cứu này sẽ sớm mang lại những đột phá lớn hơn, nói rằng trước năm 2030 ông mong đợi "chúng ta sẽ thấy điều gì đó đáng chú ý xảy ra."

Nếu điều đó xảy ra, Krishna nhanh chóng bổ sung, nhiều giá trị sẽ không chỉ thuộc về IBM mà còn cho cả khách hàng của họ. Nhưng ông cũng nói rằng một đột phá như vậy có thể giúp IBM trở lại vị trí thống trị trong ngành công nghệ, tương tự như vị trí mà họ đã nắm giữ trong phần lớn cuối thế kỷ 20 với tư cách là nhà sản xuất PC lớn nhất thế giới. "Giả sử dòng thời gian và những đột phá [lượng tử] mà tôi đang nói đến xảy ra, tôi nghĩ điều đó mang lại cho chúng tôi một vị trí tuyệt vời và lợi thế người đi đầu trong thị trường đó, đến mức tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ trở thành câu trả lời mặc định cho những công nghệ đó," ông nói. "Giống như chúng tôi đã giúp phát minh ra máy tính lớn và PC, có thể trong lĩnh vực lượng tử chúng tôi sẽ chiếm vị trí tương tự."