Cách tính thuế đối với hộ kinh doanh cá thể hiện nay ở nước ta có bất cập gì không?
Nhận định rằng cách tính thuế đối với hộ kinh doanh cá thể ở Việt Nam hiện nay còn nhiều bất cập là hoàn toàn có cơ sở. Thực tế cho thấy, các quy định và phương pháp tính thuế hiện tại đối với hộ kinh doanh cá thể đã bộc lộ nhiều hạn chế, gây ra sự thiếu công bằng và hiệu quả trong việc thu thuế. Dưới đây là những ý kiến và phân tích chi tiết về vấn đề này:
1. Phương pháp thuế khoán thiếu minh bạch và không phản ánh đúng doanh thu
- Thuế khoán: Hiện nay, nhiều hộ kinh doanh cá thể vẫn áp dụng hình thức thuế khoán dựa trên ước tính doanh thu. Cách tính này dựa trên mức doanh thu ước lượng của cơ quan thuế hoặc kê khai từ hộ kinh doanh, nhưng không có cơ sở kiểm tra chính xác doanh thu thực tế. Điều này dẫn đến việc:
- Một số hộ kinh doanh kê khai doanh thu thấp hơn thực tế để giảm số thuế phải nộp, gây thất thu thuế cho nhà nước.
- Một số khác lại bị áp đặt mức thuế không công bằng do doanh thu thực tế thấp hơn mức khoán, dẫn đến gánh nặng thuế không hợp lý.
- Thiếu minh bạch: Việc không có cơ sở dữ liệu hoặc hệ thống giám sát hiệu quả khiến cho phương pháp thuế khoán không minh bạch. Hộ kinh doanh thường không biết rõ cơ sở tính thuế và dễ dẫn đến sự không hài lòng hoặc thậm chí trốn thuế.
2. Chưa áp dụng hiệu quả các công cụ kiểm soát doanh thu
- Thiếu công nghệ giám sát: Hầu hết các hộ kinh doanh cá thể không sử dụng hệ thống quản lý doanh thu hiện đại hoặc hóa đơn điện tử, khiến việc theo dõi doanh thu thực tế trở nên khó khăn. Điều này tạo ra kẽ hở lớn trong việc kiểm soát thu nhập và xác định số thuế phải nộp.
- Sử dụng tiền mặt: Phần lớn các giao dịch của hộ kinh doanh cá thể vẫn thực hiện bằng tiền mặt, làm cho việc theo dõi doanh thu trở nên không chính xác và khó kiểm soát, dẫn đến nguy cơ thất thu thuế cao.
3. Thiếu công bằng giữa các loại hình kinh doanh
- Không đồng đều giữa các ngành nghề: Một bất cập lớn trong cách tính thuế đối với hộ kinh doanh cá thể là sự không đồng đều giữa các ngành nghề và khu vực. Các hộ kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ, nhà hàng, hoặc buôn bán tại các thành phố lớn có doanh thu cao nhưng đôi khi vẫn nộp thuế ở mức tương tự như các hộ kinh doanh nhỏ lẻ ở nông thôn, nơi doanh thu thực tế thấp hơn.
- Chênh lệch về quy mô kinh doanh: Có nhiều hộ kinh doanh quy mô lớn nhưng vẫn đăng ký dưới hình thức hộ cá thể để tránh các mức thuế và quy định khắt khe hơn dành cho doanh nghiệp, dẫn đến sự cạnh tranh không công bằng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
4. Hệ thống chính sách thuế phức tạp và thay đổi thường xuyên
- Quy định thuế không ổn định: Các quy định về thuế đối với hộ kinh doanh thường xuyên thay đổi và không ổn định, dẫn đến khó khăn trong việc tuân thủ. Nhiều hộ kinh doanh không cập nhật kịp thời hoặc không nắm rõ quy định mới, dễ dẫn đến sai sót hoặc vi phạm.
- Chính sách thiếu tính linh hoạt: Các quy định về thuế không đủ linh hoạt để áp dụng cho các hộ kinh doanh với nhiều hình thức kinh doanh và quy mô khác nhau. Điều này gây ra tình trạng các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ nhưng lại phải chịu mức thuế không phù hợp với khả năng tài chính của họ.
5. Gánh nặng chi phí tuân thủ thuế
- Chi phí tuân thủ cao: Đối với nhiều hộ kinh doanh cá thể, việc tuân thủ quy định thuế không chỉ đòi hỏi nộp thuế mà còn phải chi trả các chi phí kế toán, hành chính liên quan. Điều này có thể làm tăng gánh nặng tài chính cho các hộ kinh doanh nhỏ, gây khó khăn trong việc phát triển kinh doanh.
- Thiếu sự hỗ trợ kỹ thuật: Nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là các hộ nhỏ, gặp khó khăn trong việc sử dụng hệ thống thuế điện tử, hóa đơn điện tử, hoặc các công cụ quản lý doanh thu, do không có sự hỗ trợ kỹ thuật đầy đủ từ cơ quan thuế.
6. Nhận thức về thuế còn thấp
- Thiếu hiểu biết về nghĩa vụ thuế: Nhiều hộ kinh doanh chưa có nhận thức đầy đủ về trách nhiệm nộp thuế, và coi đây là gánh nặng thay vì trách nhiệm đối với xã hội. Điều này dẫn đến tình trạng trốn thuế, kê khai không đúng hoặc không nộp thuế đúng hạn.
- Chưa có biện pháp khuyến khích tuân thủ: Cơ quan thuế chưa có những biện pháp hiệu quả để khuyến khích hộ kinh doanh tuân thủ quy định thuế, chẳng hạn như các chương trình hỗ trợ tư vấn, hướng dẫn tuân thủ hoặc các chính sách ưu đãi thuế dành cho hộ kinh doanh tuân thủ tốt.
Kết luận:
Những bất cập trong cách tính thuế đối với hộ kinh doanh cá thể ở Việt Nam xuất phát từ sự thiếu minh bạch, khó kiểm soát doanh thu, và sự phức tạp của hệ thống thuế. Để khắc phục các vấn đề này, cần có các giải pháp đồng bộ như cải cách phương pháp tính thuế, tăng cường áp dụng công nghệ quản lý doanh thu, đơn giản hóa quy định thuế và nâng cao nhận thức của hộ kinh doanh về nghĩa vụ nộp thuế. Những giải pháp này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả thu thuế mà còn tạo điều kiện cho hộ kinh doanh phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào nền kinh tế.
Audit Care Việt Nam Newsletter
Join the newsletter to receive the latest updates in your inbox.