Audit Care Việt Nam

Nếu không áp dụng IFRS, doanh nghiệp Việt có thể mất gì trên bản đồ đầu tư quốc tế?

Mỹ Hoà -

I. Giới thiệu: Sân chơi đã thay đổi

Trong bối cảnh toàn cầu hóa tài chính và dòng vốn quốc tế dịch chuyển ngày càng nhanh chóng, minh bạch tài chính trở thành tiêu chuẩn cơ bản để doanh nghiệp được công nhận trên thị trường đầu tư quốc tế. Tại đây, IFRS (Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế) chính là “ngôn ngữ chung” giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa sẵn sàng, thậm chí ngần ngại khi nhắc đến việc chuyển đổi từ VAS (chuẩn kế toán Việt Nam) sang IFRS. Vậy nếu không áp dụng IFRS, doanh nghiệp Việt có thể mất gì?

II. Không có IFRS – Mất quyền tham gia sân chơi toàn cầu

1. IPO quốc tế: Cánh cửa không mở nếu không IFRS

Các sàn chứng khoán lớn như Singapore, London, Frankfurt, Tokyo hay New York đều yêu cầu hoặc khuyến nghị doanh nghiệp niêm yết phải lập BCTC theo IFRS hoặc US GAAP.

Nếu DN Việt không chuyển đổi kịp thời, khả năng được chấp thuận niêm yết sẽ bằng 0 – bất kể doanh thu hay lợi nhuận lớn cỡ nào.

📌 Case: Năm 2021, VinFast muốn IPO tại Mỹ đã phải lập báo cáo tài chính theo US GAAP (tương đương IFRS về nhiều mặt). Việc này yêu cầu chuyển đổi toàn bộ hệ thống kế toán – tài chính – báo cáo – kiểm toán chỉ trong vài quý.

2. Gọi vốn quỹ quốc tế: “Không IFRS = Không đàm phán”

Các quỹ đầu tư PE (private equity) và các tổ chức tín dụng phát triển quốc tế (IFC, ADB...) đều xem IFRS như điều kiện tiên quyết. Bởi họ không muốn mất thời gian "dịch" báo cáo VAS hay nghi ngờ độ tin cậy từ số liệu không minh bạch.

“BCTC theo VAS không đủ để chúng tôi đánh giá rủi ro và tiềm năng đầu tư. Nếu chưa IFRS, hãy quay lại sau” – Trích chia sẻ từ một Giám đốc đầu tư tại Mekong Capital.

3. M&A xuyên biên giới: Bị ép giá hoặc bỏ qua

Trong thương vụ M&A, bên mua quốc tế cần đánh giá tài sản, dòng tiền, công nợ và rủi ro doanh nghiệp mục tiêu một cách chi tiết. Nếu DN Việt chỉ có báo cáo VAS, họ sẽ gặp hai lựa chọn:

  • Hoặc chấp nhận thuê Big4 chuyển đổi IFRS (tốn thời gian, chi phí, rủi ro);
  • Hoặc... bỏ qua thương vụ.

Trong cả hai kịch bản, doanh nghiệp Việt mất đi lợi thế cạnh tranh hoặc bị định giá thấp hơn thực tế.

IPO quốc tế: Cánh cửa không mở nếu không IFRS

III. Không IFRS – Mất niềm tin từ nhà đầu tư chiến lược và ngân hàng quốc tế

1. Báo cáo thiếu minh bạch – mất điểm trong due diligence

Một báo cáo tài chính theo VAS thường không đủ để trả lời các câu hỏi sau:

  • Doanh nghiệp có cam kết thuê dài hạn nào chưa ghi nhận?
  • Có nghĩa vụ tài chính nào bị “ẩn” dưới dạng hợp đồng mua dịch vụ?
  • Các khoản doanh thu hoãn lại, ghi nhận dồn không đúng kỳ hay không?

Tất cả các yếu tố này có thể làm sai lệch dòng tiền thật, khiến nhà đầu tư hoài nghi và không dám “xuống tiền”.

2. Khó tiếp cận nguồn vốn xanh, vốn ưu đãi

Nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính quốc tế như ADB, World Bank, JICA... hiện nay yêu cầu báo cáo tài chính minh bạch, tích hợp các chỉ tiêu ESG và tuân thủ IFRS nếu muốn vay vốn ưu đãi hoặc nhận hỗ trợ kỹ thuật.

Không áp dụng IFRS đồng nghĩa DN Việt bị loại từ vòng gửi xe, đặc biệt trong các ngành như năng lượng tái tạo, công nghiệp xanh, logistics, nông nghiệp công nghệ cao.

📌 Case study: Một công ty xuất khẩu thuỷ sản lớn tại ĐBSCL mất cơ hội vay gói tín dụng xanh trị giá 8 triệu USD từ một ngân hàng Pháp, vì không có báo cáo IFRS và chưa có hệ thống kiểm soát nội bộ đủ mạnh.

Chương trình đào tạo nâng cao vê IFRS và huy động vốn quốc tế

IV. Không IFRS – Mất cơ hội chuẩn hóa quản trị nội bộ & kiểm soát rủi ro

1. Quản trị thiếu chuẩn, khó phát triển bền vững

IFRS không chỉ là công cụ báo cáo mà còn là hệ tư duy giúp doanh nghiệp:

  • Ghi nhận và đánh giá đúng giá trị tài sản, nợ phải trả;
  • Tái cấu trúc dòng tiền, kiểm soát chi phí theo mô hình quốc tế;
  • Tạo cơ sở xây dựng KPI tài chính – vận hành đúng bản chất hoạt động.

DN không IFRS dễ duy trì thói quen “báo cáo để nộp”, thay vì “báo cáo để quản trị và phát triển”.

2. Kiểm toán quốc tế e ngại – hạn chế hợp tác dài hạn

Ngay cả khi doanh nghiệp đã hợp tác với các hãng kiểm toán lớn (Big4, Top10), nếu không áp dụng IFRS thì:

  • Việc kiểm toán thường tốn thời gian do phải hiệu chỉnh số liệu VAS;
  • Các hãng kiểm toán khó cam kết báo cáo đúng thời hạn IPO/M&A;
  • Niềm tin giữa DN và kiểm toán bị suy giảm nếu phát sinh điều chỉnh trọng yếu cuối kỳ.
Hội thảo CFO Việt Nam

V. Không IFRS – Mất khả năng cạnh tranh khi ASEAN đang tăng tốc

1. ASEAN đang tiến nhanh hơn Việt Nam

Các quốc gia như Malaysia, Indonesia, Philippines, Thái Lan đã ban hành lộ trình IFRS bắt buộc từ nhiều năm trước. Các DN lớn trong khối này đã có 3–5 năm kinh nghiệm áp dụng, thậm chí chủ động công bố báo cáo tích hợp (Integrated Report).

Nếu Việt Nam không tăng tốc, chúng ta sẽ bị tụt hậu ngay trong chính khu vực – nơi đang ngày càng cạnh tranh thu hút dòng vốn đầu tư chuyển dịch khỏi Trung Quốc.

2. Mất cơ hội là mắt xích trong chuỗi giá trị toàn cầu

Các tập đoàn đa quốc gia khi đặt nhà máy tại Việt Nam sẽ yêu cầu đơn vị thành viên báo cáo theo IFRS để hợp nhất báo cáo toàn cầu. Nếu không đáp ứng:

  • DN Việt bị loại khỏi chuỗi cung ứng;
  • Hoặc chỉ được ký hợp đồng nhỏ, không được giao nhiệm vụ tài chính chiến lược.

“IFRS không chỉ là ngôn ngữ kế toán. Đó là visa để doanh nghiệp bước ra toàn cầu” – Trích lời ông Nguyễn Kim Hoàng, chuyên gia tư vấn IFRS và IPO.

VI. Kết luận: IFRS – Tấm hộ chiếu không thể thiếu

Từ việc gọi vốn, IPO, M&A đến phát triển bền vững – IFRS chính là điều kiện nền tảng mà mọi doanh nghiệp muốn vươn tầm quốc tế đều cần có. Không áp dụng IFRS, doanh nghiệp Việt sẽ:

  • Mất cơ hội tiếp cận vốn lớn;
  • Mất điểm trong mắt nhà đầu tư;
  • Mất khả năng cạnh tranh khu vực;
  • Mất niềm tin nội bộ và khó kiểm soát rủi ro dài hạn.
Ms Thuỷ tại hội thảo IFRS

🎯 Gợi mở hành động:

  • DN bạn đã có kế hoạch áp dụng IFRS chưa?
  • Nếu chưa, hãy bắt đầu từ việc đánh giá hiện trạng, đào tạo đội ngũ và thử nghiệm chuẩn mực trọng yếu như IFRS 16 (thuê), IFRS 15 (doanh thu).
  • Nếu cần tài liệu hướng dẫn, Audit Care Việt Nam (ACV) sẵn sàng đồng hành cùng bạn.

📩 Đăng ký nhận miễn phí bộ tài liệu "IFRS – từ chính sách đến thực tiễn" tại: https://auditcarevietnam.vn/ifrs

Bài viết nằm trong chuỗi IFRS – Góc nhìn chiến lược dành cho doanh nghiệp Việt của Audit Care Việt Nam (ACV)

Theo dõi fanpage AuditCare Việt Nam - Thủy Nguyễn ACCA để nhận thêm thông tin: https://web.facebook.com/auditcarethuynguyen/about

THÔNG TIN BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM: Nhóm Zalo hỗ trợ tư vấn tại đây https://zalo.me/g/epiklg342! | Hotline: 024 3991 1726 - 0945 786 203 | Mobile (Ms Thủy ACCA): 098 359 8586 | Email: acv1@auditcare.vn; thuynguyen@auditcare.vn | Fanpage: Audit Care Vietnam - Thủy Nguyễn ACCA | Youtube: Thuy Nguyen ACCA | Website: https://auditcarevietnam.vn | Tiktok: https://www.tiktok.com/@auditcare_vietnam  | Linkedin: https://www.linkedin.com/in/thuynacca/